In 2023 koop ik geen boeken. Dat was het goede voornemen van deze projectmanager.
De reden voor dit goede voornemen is elke dag zichtbaar in mijn werkkamer: dubbele rijen boeken in de kast, een lange rij, geflankeerd door stapels, op een houten bank en een stapel in het blok naast mijn lekkere stoel. Nu weet ik dat er geen verband is tussen het kopen of krijgen van boeken en het daadwerkelijke lezen, maar ik wil toch graag eens door deze enorme voorraad heen. Om mee te blijven doen aan de boekenclub over persoonlijke ontwikkeling, sloot ik een mini-abonnement af bij de bibliotheek.
En toen kwam juni… Ik leende het boek Rake Vragen van Siets Bakker bij de bibliotheek, raakte verslaafd en kocht het boek.
Rake Vragen als visueel verslag
Siets Bakker schreef eerde het boek Systemisch Wijzer. We lazen het met de boekenclub in november 2022 en ik schreef daar toe dit BoekenBlog over, inclusief een visueel verslag van dat boek. Het systemisch kijken werken ligt ook ten grondslag aan het boek Rake Vragen. Ik merk sowieso dat ik dit onderwerp steeds vaker aanraak in mijn zoektocht om verder te komen als facilitator van ingewikkelde samenwerkingen of projecten die onder druk worden uitgevoerd.
Siets Bakker introduceert het begrip “rake vragen” als vragen die verrassen, prikkelen en uitdagen. Deze vragen dagen ons uit om verder te denken dan we gewend zijn en uit onze comfortabele positie te komen. De vragen helpen ons om nieuwe perspectieven te verkennen en diepere inzichten te krijgen.
Een belangrijk aspect van rake vragen is de intentie erachter. Bakker benadrukt dat we open en nieuwsgierig moeten zijn bij het stellen van deze vragen, zonder oordeel of vooringenomenheid. Door empathie en oprechte interesse te tonen in de antwoorden die we ontvangen, creëren we een sfeer van vertrouwen en openheid. Dit heeft voor mij een hele sterke connectie met de leergang Deep Democracy die ik net afrondde en het boek Socrates op Sneakers dat ik eerder las.
De onvermijdelijke vraag reist: “hoe dan?” In het boek wordt een hele praktische formule gegeven: jezelf organiseren + nieuwsgierig zijn naar het onzichtbare = een rake vraag. Dat klinkt zo heel makkelijk, maar is natuurlijk ingewikkeld. Tenzij je het oefent!
Een visueel verslag is een krachtig communicatiemiddel om herinneringen levend te houden en complexe informatie begrijpelijk te maken. Het combineert tekst en beeld op een aantrekkelijke manier, waardoor de kijker de informatie gemakkelijker kan begrijpen, onthouden en delen. Ik maak visuele verslagen in mijn boekenjournal om de essentie van waardevolle boeken dichtbij te houden. Zo kan ik door te bladeren niet alleen zien welke boeken ik las en wanneer ik die las, maar ook wat ik leerde en op dat moment de waardevolste lessen vond.
Rake vragen stellen als projectmanager
Als projectmanager opereer jij binnen de kaders van je opdracht. Je hebt een probleem op te lossen en samen met de opdrachtgever bepaalt hoe je stuurt op tijd, geld en kwaliteit. Het is logisch dat je daarom ook zoekt naar antwoorden die passen binnen dat kader. Als je een vraag stelt aan het projectteam, maar ook op de vragen die je stelt aan omgevingspartijen. Het is ook heel logisch dat je even van slag bent als je opdrachtgever of klant een antwoord geeft dat buiten de vooraf vastgestelde kaders valt (en we weten allemaal dat dat gebeurt).
Toch wil ik je uitnodiging het boek Rake Vragen te lezen en te oefenen met het stellen van dit type vragen.
We starten een project om een probleem op te lossen. Met een tijdelijke organisatie werken we op een manier en aan een oplossing die niet past binnen de reguliere werkzaamheden. Toch hebben we de oplossing vaak al bedacht. Sterker: soms verzinnen we een probleem bij de oplossing om te rechtvaardigen dat we een project starten.
Wat zou er gebeuren als je vanuit het probleem gaat werken?
Door vragen te stellen zoals “voor wie is de huidige situatie geen probleem of zelfs een oplossing?” of “wie zat er bij het ontstaan van de huidige situatie niet aan tafel? verzamel je nieuwe perspectieven op de situatie van waaruit je werkt. Misschien helpt het ook om de context aan te passen, zoals “hoe gaat men in de woestijn om met droogte?” of “wie of wat zou er heel blij zijn met deze enorme regenbui?”. Een paar fases later vraag je je natuurlijk af “voor wie is deze oplossing een nieuw probleem?” of “voor wie/wanneer/waar is deze oplossing nog meer interessant?”
Best spannend hè?
Om dit te kunnen doen, moet jij eerst jezelf organiseren. Kijk nog eens naar mijn visuele verslag en geef eerst aandacht aan het zelf organiseren en aan de 4 vragen die jou in beweging zetten. Daarna kun je alle rake vragen stellen in de bijeenkomst van je projectteam of tijdens een bewonersavond.
Door jezelf uit te dagen om in elk overleg 3 rake vragen te stellen, word jij weer meer projectfacilitator in plaats van projectmanager! Mijn filosofie is dat wij ons projectteam faciliteren om het beste uit zichzelf te halen en zo te komen met de beste oplossing.
Een aantal links in dit artikel zijn affiliate links. Als jij via zo’n link een boek koopt, ontvang ik een kleine bijdrage als dank voor het aanraden van het boek. Dat betekent natuurlijk niet dat ik verantwoordelijkheid kan nemen voor jouw aankoop;-)
